১) কি কি প্ৰকাৰে পানী প্ৰদূষিত হ'ব পাৰে?
উত্তৰ:-  পানী প্ৰদূষিত হোৱাৰ কাৰণ সমূহ হ'ল -
(ক) নদীত গা- ধোৱা, কাপোৰ ধোৱা ফলত পানী প্ৰদূষিত হয়।
(খ) উদ্যোগ সমূহৰ পৰা নিৰ্গত হোৱা বিষাক্ত ৰাসায়নিক পদাৰ্থবোৰ নৈ, বিল, পুখুৰীত পৰাৰ ফলত পানী প্ৰদূষিত হয়।
(গ) খেতি পথাৰত ব্যৱহাৰ কৰা কীটনাশক দ্ৰব্য আৰু ৰাসায়নিক সাৰৰ ফলত পানী প্ৰদূষিত হয়।
(ঘ) আৱৰ্জনা, মৰাশ আদি পানীত পেলোৱাৰ বাবে পানী প্ৰদূষিত হয়।

২) তোমালোকে ব্যক্তিগতভাৱে বায়ু প্ৰদূষণ কেনেকৈ হ্ৰাস কৰিবা?
উত্তৰ:- বায়ু প্ৰদূষণ হ্ৰাস কৰিবলৈ তলত দিয়া ধৰণে কাম কৰিব লাগে-
(ক) গছ -গছনি ৰোপণ কৰিব লাগিব।
(খ) আমি যিমান পাৰোঁ গাড়ী -মটৰ ব্যৱহাৰ কমাই চলিব লাগিব ।
(গ) ডিজেল পেট্ৰল , আদিৰ সলনি  CNG আৰু সীহ নথকা পেট্ৰল ব্যৱহাৰ কৰি বায়ু প্ৰদূষণ হ্ৰাস কৰিব পাৰি।
(ঘ) জীৱাশ্ম ইন্ধনৰ সলনি বিকল্প ইন্ধনৰ  সন্ধান বিচাৰিব লাগিব।
(ঙ) বায়ু প্ৰদূষণৰ বিষয়ে জনসাধাৰণৰ মাজত সজাগতা বৃদ্ধি কৰিব লাগিব।

৩) “পৰিস্কাৰ, স্বচ্ছ ( ফটফটীয়া ) পানী খোৱাৰ উপযোগী ” - তোমাৰ মতামত আগবঢ়োৱা।
উত্তৰ:- দেখাত “পৰিস্কাৰ  স্বচ্ছ (ফটফটীয়া) পানী" খোৱাটো উপযোগী নহয়। কাৰণ দেখাত পৰিস্কাৰ স্বচ্ছ পানীতো বহুতো বেমাৰৰ বীজাণু, বিষাক্ত পদাৰ্থ, আইৰণ, অলাগতিয়াল দ্ৰৱ্য  আদি থাকিব পাৰে। সেয়েহে, এই পানী আমাৰ বাবে ক্ষতিকাৰক হ'ব পাৰে। সেয়েহে আমি খোৱা পানী পৰিস্কাৰ স্বচ্ছ হ'লেও আমি সদায় পানী পৰিশোধিত কৰি খাব লাগে।

৪) ধৰি লোৱা তুমি তোমাৰ নগৰখনৰ পৌৰ নিগমৰ এজন সদস্য । তোমাৰ নগৰখনৰ সকলোবোৰ বাসিন্দাৰ  ঘৰলৈ বিশুদ্ধ পানীৰ যোগান ধৰিবলৈ কি কি ব্যৱস্থা ল'বা তাৰ এখন তালিকা প্ৰস্তুত কৰা।
উত্তৰ:- বিশুদ্ধ পানী যোগান লোৱা ব্যৱস্থা সমূহ হ'ল-
(ক) পানী যোগান ধৰা পাইপসমূহ যাতে নলা- নৰ্দমা সংস্পৰ্শলৈ নাহে তাৰ বাবে চকু দিব লাগিব।
(খ) পানী টেংকি সমূহ ভালদৰে পৰিস্কাৰ কৰিব লাগিব।
(গ) ক্লৰিণ টেবলেট

প্ৰশ্ন ১-৩ ত শুদ্ধ উত্তৰটো বাছি উলিওৱা।
১) তলৰ কোনটো সৌৰজগতৰ সদস্য নহয় ?
(ক) গ্ৰহাণুপুঞ্জ ।
(খ) উপগ্ৰহ।
(গ) তাৰকাপুঞ্জ।
(ঘ) ধুমকেতু।
উত্তৰ:-  (গ) তাৰকাপুঞ্জ ।

২) তলৰ কোনটো সূৰ্য্যৰ গ্ৰ্হ নহয় ?
(ক) লুব্ধক।
(খ) বুধ ।
(গ) শনি।
(ঘ) পৃথিৱী।
উত্তৰ:- লুব্ধক ।

৩) চন্দ্ৰকলাৰ উৎপত্তিৰ কাৰণ
(ক) আমাৰ পিনে পোহৰ প্ৰতিফলন কৰা চন্দ্ৰৰ অংশটোহে দেখা পাওঁ।
(খ) চন্দ্ৰৰ পৰা আমাৰ দূৰত্ব সলনি হৈ থাকে।
(গ) পৃথিৱীৰ প্ৰচ্ছায়াই চন্দ্ৰ পৃষ্ঠৰ এটা অংশহে ঢাকি ৰাখে।
(ঘ) চন্দ্ৰৰ বায়ুমণ্ডলৰ ঘনত্ব স্থিৰ নহয়।
উত্তৰ:- (ক) আমাৰ পিনে পোহৰ প্ৰতিফলন কৰা চন্দ্ৰৰ অংশটোহে দেখা পাওঁ।
 
৪/ খালী ঠাই পূৰ কৰা-
(ক)  সূৰ্যৰ পৰা আটাইতকৈ দূৰত থকা  গ্ৰহটো হ'ল  ____।
(খ) ৰঙা ৰঙৰ  গ্ৰহটো হ'ল ____।
(গ) আকাশত  বিশিষ্ট ৰূপ গঠন কৰা  তৰাৰ সমষ্টিক ____ বোলে।
(ঘ) গ্ৰহৰ চাৰিওফালে পৰিভ্ৰমণ কৰি থকা নভোমণ্ডলীয় বস্তুক ____বোলে।
(ঙ) পপীয়া তৰাবোৰ প্ৰকৃততে _____নহয়।
(চ) ____ আৰু _____ৰ কক্ষপথৰ মাজত গ্ৰ্হাণুপুঞ্জ সমূহ পোৱা যায়।
উত্তৰ:- (ক)   নেপচুন।
            (খ) মংগল।
            (গ) তাৰকাপুঞ্জ ।
            (ঘ) উপগ্ৰহ।
            (ঙ) তৰা ।
            (চ) মংগল , বৃহস্পতি ।

৫/ তলৰ বাক্য সমূহ শুদ্ধ (শু) আৰু অশুদ্ধ (অ) হিচাপে চিহ্নিত কৰা।
(ক) ধ্ৰুৱ তৰা সৌৰজগতৰ সদস্য ।
(খ) বুধ সৌৰজগতৰ ক্ষুদ্ৰতম গ্ৰ্হ ।
(গ) ইউৰেনাছ সৌৰজগতৰ আটাইতকৈ দূৰত থকা গ্ৰহ।
(ঘ) ইনটেছ এটা কৃত্ৰিম উপগ্ৰহ ।
(ঙ) সৌৰজগতত নটা গ্ৰ্হ আছে।
(চ) কালপুৰুষ তাৰকাপুঞ্জ কেৱল দূৰবীক্ষণেৰেহে দেখা পায় ।
উত্তৰ:- (ক) অশুদ্ধ।
            (খ) শুদ্ধ।
            (গ) অশুদ্ধ।
            (ঘ) শুদ্ধ।
            (ঙ) অশুদ্ধ।
            (চ) অশুদ্ধ।

৬/  “A” স্তম্ভৰ পদসমূহৰ সৈতে “B” স্তম্ভৰ এক বা একাধিক পদৰ সম্পৰ্ক স্থাপন কৰা।
                        A.                                B                 
              ( 1) অন্তঃ গ্ৰ্হ।                  (a) শনি
              (2) বহিঃগ্ৰ্হ।                    (b) ধ্ৰুৱ তৰা
              (3) তাৰকাপুঞ্জ।                (c) সপ্তৰ্ষিমণ্ডল

১/ ধৰা হওঁক তুমি এটা অন্ধকাৰ কোঠালিত আছা।
কোঠালিৰ ভিতৰত বস্তুবোৰ তুমি দেখিবানে ? কোঠালিৰ বাহিৰৰ বস্তুবোৰ দেখিবানে ? ব্যাখ্যা কৰা।
উত্তৰ:- যদি  আমি অন্ধকাৰ কোঠালিৰ ভিতৰত থাকোঁ তেতিয়া  কোঠালিৰ ভিতৰৰ বস্তুবোৰ দেখা নাপাম কিন্তু কোঠালিৰ বাহিৰৰ বস্তু দেখা পাম । কাৰণ আমি বস্তু এটাত  পোহৰ প্ৰতিফলিত হ'লে  বা বস্তুটোৱে পোহৰ নিৰ্গত কৰিলে আমি দেখা পাম । যিহেতু অন্ধকাৰ কোঠাত বস্তুবোৰে পোহৰ প্ৰতিফলিত নকৰে সেইকাৰণে দেখা নাপাওঁ। বাহিৰৰ বস্তুবোৰ দেখা পাওঁ বাহিৰত পোহৰ আছে।

২/ নিয়মিত আৰু বিক্ষিপ্ত প্ৰতিফলন পাৰ্থক্যবোৰ লিখা। বিক্ষিপ্ত প্ৰতিফলনে প্ৰতিফলনৰ সূত্ৰসমূহ বিফল হোৱা বুজায় নেকি?
উত্তৰ:- নিয়মিত আৰু বিক্ষিপ্ত প্ৰতিফলনৰ পাৰ্থক্যবোৰ হ'ল -
(ক)  নিয়মিত প্ৰতিফলন দাপোণৰ দৰে মিহি পৃষ্ঠত হয়।
           আনহাতে বিক্ষিপ্ত প্ৰতিফলন অসমান বা বিষম পৃষ্ঠত হয়।
   (খ) নিয়মিত প্ৰতিফলনত প্ৰতিফলিত ৰশ্মি সমূহ সমান্তৰাল  হয়।
            আনহাতে বিক্ষিপ্ত প্ৰতিফলনত প্ৰতিফলিত ৰশ্মি  সমূহ অসমান্তৰাল হয় ।
 বিক্ষিপ্ত প্ৰতিফলনে প্ৰতিফলনৰ সূত্ৰসমূহ বিফল হোৱা নুবুজায়।

৩/ তলত উল্লেখ কৰা পৃষ্ঠ সমূহত পোহৰৰ ৰশ্মি গুচ্ছ আপতিত হ'লে নিয়মিত নে বিক্ষিপ্ত প্ৰতিফলন ঘটিব উল্লেখ কৰা।  তোমাৰ উত্তৰৰ যথাৰ্থতা প্ৰতিষ্ঠা কৰা।
(ক) চিকচিকীয়া কাঠৰ টেবুল।
(খ) চক পাউডাৰ ।
(গ) ডাঠ কাগজৰ পৃষ্ঠ ।
(ঘ) তিতি থকা মাৰ্বলৰ মজিয়া।
(ঙ) দাপোন।
(চ) কাগজৰ টুকুৰা।
উত্তৰ:- (ক) চিকচিকীয়া কাঠৰ টেবুলত সুষম বা নিয়মিত প্ৰতিফলন ঘটিব। কাঠৰ  চিকচিকীয়া টেবুলৰ পৃষ্ঠখন মিহি। 

(খ) চক পাউডাৰ  ক্ষেত্ৰত বিষম বা বিক্ষিপ্ত প্ৰতিফলন ঘটিব ,চক পাউডাৰসমূহ লগ লাগি এখন মিহি পৃষ্ঠৰ সৃষ্টি কৰিব নোৱাৰে।

(গ) ডাঠ কাগজৰ পৃষ্ঠ ক্ষেত্ৰত বিষম বা বিক্ষিপ্ত প্ৰতিফলন ঘটিব কাৰণ ডাঠ কাগজৰ পৃষ্ঠ খন অসমান।

(ঘ) তিতি থকা মাৰ্বলৰ মজিয়া

১আৰু ২নং প্ৰশ্নত শুদ্ধ উত্তৰটো বাছি উলিওৱা।

১) তলৰ কোনবিধ বস্তু ঘৰ্ষণৰ দ্বাৰা সহজে আহিত কৰিব নোৱাৰি।
(ক) প্লাষ্টিকৰ স্কেল এডাল।
(খ) তামৰ দণ্ড এডাল।
(গ) ফুলাই থোৱা বেলুন এটা।
(ঘ) ঊলৰ কাপোৰ।

উত্তৰ:- (খ) তামৰ দণ্ড এডাল।

২) এটুকুৰা পাটৰ কাপোৰেৰে কাচৰ দণ্ড এডাল ঘঁহিলে দণ্ডডাল
(ক) আৰু কাপোৰ টুকুৰা দুয়ো ধনাত্মকভাৱে আহিত হ'ব।
(খ) ধনাত্মকভাৱে আৰু কাপোৰ টুকুৰা দুয়ো ধনাত্মকভাৱে আহিত হ'ব।
(গ) আৰু কাপোৰৰ টুকুৰা দুয়ো ধনাত্মকভাৱে আহিত হ'ব।
(ঘ) ঋণাত্মকভাৱে আহিত আৰু কাপোৰ টুকুৰা ধনাত্মকভাৱে আহিত হ'ব।

উত্তৰ:- (খ) ধনাত্মকভাৱে আৰু কাপোৰ টুকুৰা ধনাত্মকভাৱে আহিত হ'ব।

৩) তলৰ বাক্য কেইটা সঁচা নে মিছা লিখা।
(ক) একেজাতীয় আধানে পৰস্পৰক আকৰ্ষণ কৰে। (সঁচা / মিছা।
(খ) এডাল আহিত কাচৰ দণ্ড ই এডাল আহিত প্লাষ্টিক ষ্টপাইপক আকৰ্ষণ কৰে। (সঁচা / মিছা)
(গ) বজ্ৰ-নিৰোধক পৰিবাহী দণ্ড ই অট্টালিকা বজ্ৰপাতৰ পৰা ৰক্ষা কৰিব নোৱাৰে। (সঁচা / মিছা)।
(ঘ) ভূমিকম্পৰ আগজাননী দিব পাৰি। ( সঁচা / মিছা
উত্তৰ :- (ক)  মিছা।
                (খ) সঁচা।
                (গ) মিছা।
                (ঘ) মিছা।

৪) জাৰকালি ছুৱেটাৰ এটা খুলিলে কেতিয়াবা ফট- ফটাই উঠা শব্দ শুনিবলৈ পোৱা যায়। কিয় এনে হয় বুজাই লিখা।
উত্তৰ:- আমি লক্ষ্য কৰোঁ যে ঠাণ্ডা দিনত ঊলৰ কাপোৰ পিন্ধালে আমাৰ নোমবোৰ থিয় হৈ যায় । কাৰণ ঊলৰ কাপোৰ আৰু নোমত পৰস্পৰ বিপৰীত ধৰ্মী আধানৰ সৃষ্টি হয় আৰু ফলত ইহঁতৰ মাজত আকৰ্ষণীয় বলে ক্ৰিয়া কৰে । আমি ছুয়েটাৰ খুলিলে আকৰ্ষণীয় বলৰ বিপৰীতে কায্য কৰা হয় বাবে ফট-ফটাই ঊঠা শব্দ শুনিবলৈ পোৱা যায় ।

৫) আহিতবস্তু এটা হাতেৰে চুলে আধানবোৰ কিয় নাইকিয়া হয় বুজাই লিখা ।
উত্তৰ:-  আহিতবস্তু এটা হাতেৰে চুলে আধানবোৰ নাইকিয়া হয় কাৰণ আমি হাতেৰে চুই দিয়াৰ পাছত আধানবোৰ আমাৰ শৰীৰৰ মাজেৰে ভূমিলৈ গুচি যায় । সেয়েহে আধানযুক্ত বস্তুটোৱে আধান হেৰুৱায়।

 ১/ খালী ঠাই পূৰ কৰা-

১/ শুদ্ধ উত্তৰ বাছি উলিওৱা।
শব্দ সঞ্চাৰিত হ'ব পৰা মাধ্যম হৈছে-
(ক) একমাত্ৰ গেছ                (খ) গোটা পদাৰ্থ মাত্ৰ
(গ) একমাত্ৰ জুলীয়া পদাৰ্থ (ঘ) গোটা, জুলীয়া, গেছীয় পদাৰ্থ।     
উত্তৰ:- (ঘ) গোটা, জুলীয়া, গেছীয় পদাৰ্থ।

২/ কাৰ মাত কম কম্পনাংকৰ হ'ব -
(ক) কেঁচুৱা ছোৱালী।            (খ) কেঁচুৱা ল'ৰা।
(গ) পুৰুষ।                                  (ঘ) মহিলা।
উত্তৰ:- (গ) পুৰুষ।

৩/ তলৰ শুদ্ধ উক্তি সমূহত“ শু" আৰু ভূল উক্তি সমূহত “অ" লিখা।
(ক) বায়ুশূণ্য স্থানত শব্দ সঞ্চাৰিত হ'ব নোৱাৰে।(শু/ অ)
উত্তৰ:- শু।

(খ) এটা কম্পমান বস্তৰ প্ৰতি ছেকেণ্ডত হোৱা দোলনৰ সংখ্যাকেই ইয়াৰ পৰ্যায়কাল বোলে। (শু/ অ)
উত্তৰ:- অ।

গ/ কম্পনৰ বিস্তাৰ বেছি হ'লে শব্দ দুৰ্বল হয় । ( শু/ অ)
উত্তৰ:- অ।

(ঘ)  মানুহৰ বাবে শ্ৰাব্য সীমা ২০Hz ৰ পৰা ২০,০০০Hz । (শু/ অ)
উত্তৰ:- শু।

(ঙ) কম্পনৰ কম্পনাংক কম হ'লে , তীক্ষ্ণতা বেছি হয়।(শু/ অ) ।
উত্তৰ:- অ।

(চ) অবাঞ্চিত বা অস্বস্তিকৰ  শব্দকেই  সংগীত বুলি কোৱা হয়।(শু/ অ)।
উত্তৰ:- অ।

(ছ) শব্দ প্ৰদূষণে আংশিক শ্ৰৱণ বিসংগতি  সৃষ্টি কৰিব পাৰে।(শু/ অ)।
উত্তৰ:- শু। 

৪/ উপযুক্ত শব্দৰ সহায়ত খালী ঠাই পূৰ কৰা।
(ক) এটা দোলন সম্পূৰ্ণ কৰিবলৈ প্ৰয়োজন হোৱা সময়ত বস্তুৰ ___ বোলে।
উত্তৰ:- পৰ্যায়কাল ।

(খ)  কম্পনৰ___দ্বাৰা তীব্ৰতা হয় ।
উত্তৰ:- বিস্তাৰৰ।

(গ) কম্পনাংকৰ একক হৈছে_____।
উত্তৰ:- হাৰ্টজ। 

(ঘ) অবাঞ্চিত শব্দক _____বোলে।  
উত্তৰ:- কোলাহল। 

(ঙ) কম্পনৰ____দ্বাৰা শব্দৰ তীক্ষ্ণতা নিৰুপণ হয়। 

উত্তৰ:- কম্পনাংকৰ।

৫/ এটা দোলকে ৪ ছেকেণ্ডত ৪০ টা দোলন সম্পূৰ্ণ কৰে। ইয়াৰ পৰ্যায়কাল আৰু কম্পনাংক নিৰ্ণয় কৰা।
উত্তৰ:-
              
             কম্পনাংক=দোলনৰ/মূঠ সংখ্যা
                                          =৪০/৪ হাৰ্টজ
                                          =১০ হাৰ্টজ ।
   পৰ্যায়কাল=  ১/ কম্পনাংক
                           =১/১০ ছেকেণ্ড
                           = ০.১ ছেকেণ্ড।
                           
৬/ মাহে প্ৰতি ছেকেণ্ডত গড়ে ৫০০ বাৰকৈ পাখি কপাই  শব্দৰ সৃষ্টি কৰে।

১। খালী ঠাই পূৰ কৰা।
ক।পৰস্পৰ সম্পৰ্কত থকা দুখন পৃষ্ঠৰ মাজৰ ____ঘৰ্ষণে বাধা দিয়ে।
উত্তৰ:- আপেক্ষিক গতিত।
খ। পৃষ্ঠাৰ ____ ৰ ওপৰত ঘৰ্ষণ নিৰ্ভৰশীল।
উত্তৰ:- মসৃণতাৰ।
গ।ঘৰ্ষণে ___ উৎপন্ন কৰে।
উত্তৰ:- তাপ।
ঘ।কেৰম বৰ্ডৰ ওপৰত পাউডাৰ ছটিয়ালে ঘৰ্ষণ ____।
উত্তৰ:- কমে।
ঙ।স্থিতি ঘৰ্ষণতকৈ পিছল ঘৰ্ষণৰ মান___।
উত্তৰ:- কম।

২। চাৰিজন ছাত্ৰক ঘূৰ্ণি,স্থিতি আৰু পিছল ঘৰ্ষণ বলৰ মান অধ ক্ৰমত সজাবলৈ কোৱা হল। উত্তৰ লিখা।
উত্তৰ:- স্থিতি,পিছল,ঘূৰ্ণি।

৩।ৰবিয়াই তাইৰ পুতলা গাড়ী খন মাৰ্বলৰ শুকান মজীয়া , মাৰ্বলৰ তিতা মজিয়া , মজিয়াত পাৰি ধোঁৱা বাতৰি কাকত আৰু টাৱেলৰ ওপৰেৰে চলাইছে। বিভিন্ন পৃষ্ঠত গাড়ীখনৰ ওপৰত ক্ৰিয়া কৰা ঘৰ্ষণ বলৰ মান উৰ্দ্ধক্ৰমত  লিখিলে শুদ্ধ উত্তৰ হ'ল ___
উত্তৰ:- মাৰ্বলৰ তিতা মজিয়া , মাৰ্বলৰ শুকান মজিয়া , বাতৰি কাকত আৰু টাৱেল।

৪। ধৰা হ'ল তোমাৰ লিখা ডেস্ক খন কিছু পৰিমাণে হেলনীয়া । ইয়াৰ ওপৰত ৰখা কিতাপ এখন পিছলিবলৈ আৰম্ভ কৰিছে। কিতাপ এখনৰ ওপৰত প্ৰয়োগ হোৱা ঘৰ্ষণ বলৰ দিশ দেখুওৱা।
উত্তৰ:- ঘৰ্ষণ বলৰ দিশ উৰ্ধমুখী হ'ব । অৰ্থাৎ পিছলিবলৈ আৰম্ভ কৰা কিতাপ খনৰ বিপৰীত দিশ।

৫। দুৰ্ঘটনা বশত : মাৰ্বলৰ মজিয়াত তুমি এবাল্টি চাবোন পানী পেলালে । ইয়াৰ বাবে মজিয়া এখনত খোজ কাঢ়িব সহজ হ'বনে টান হ'ব ? কাৰণ দৰ্শোৱা।
উত্তৰ:- কঠিন হ'ব । কাৰণ চাবোন পানীৰ পৰাৰ ফলত মজিয়াৰ ঘৰ্ষণ বলৰ পৰিমাণ একেবাৰে কমি যায় আৰু পিছল হয়।

৬। খেলুৱৈ সকলে গজাল থকা জোতা কিয় ব্যৱহাৰ কৰে ব্যাখ্যা কৰা।
উত্তৰ:- গজাল থকা জোতা পিন্ধাৰ ফলত মাটিত খোপতি পুতিবলৈ সহজ হয়।

৭।ইকবালে পাতল বাকছ এটা আৰু সীমাই একে ধৰণৰ কিন্তু গধূৰ বাকচ এটা একেখন মজিয়াৰে ঠেলিব লগা হৈছে। কোনে বেছি বল প্ৰয়োগ কৰিব লগীয়া হ'ব আৰু কিয়?
উত্তৰ:- গধূৰ বাকচটো ঠেলিবলৈ বেছি বল প্ৰয়োজন হ'ব।আমি জানো যে পৃষ্ঠদুখনৰ মাজত হেচাৰ পৰিমাণ বেছি হ'লে ঘৰ্ষণ বলৰ বেছি হয়। গধুৰ বাকচ টোৰ মজিয়া খনৰ ওপৰত বেছি হেচাৰ সৃষ্টি কৰে ফলত ঘৰ্ষণ বল বাঢ়ি যায়। ঘৰ্ষণ বল বঢ়াৰ ফলত বাকচটো ঠেলিবলৈ বেছি বল প্ৰয়োজন হয়।

৮। স্থিৰ ঘৰ্ষণতকৈ পিছল ঘৰ্ষণ কিয় কম? ব্যাখ্যা কৰা।
উত্তৰ:- স্থিৰ ঘৰ্ষণত বস্তুটোৰ পৃষ্ঠৰ স্পৰ্শ বিন্দুসমূহে আনখন পৃষ্ঠৰ স্পৰ্শ বিন্দুসমূহৰ সৈতে লগ লাগিবলৈ যথেষ্ট সময় পায়।ফলত ঘৰ্ষণৰ পৰিমাণ বৃদ্ধি হয়। আনহাতে পিছল ঘৰ্ষণৰ বস্তুটোৰ পৃষ্ঠৰ স্পৰ্শবিন্দু সমূহে আনখন পৃষ্ঠৰ স্পৰ্শ‌বিন্দুৰ সৈতে লগ লাগিবলৈ সময় কম পায়।

৯। তৰলত গতি কৰা বস্তুসমূহৰ কিয় বিশেষ বিশেষ আকৃতি থাকে ব্যাখ্যা কৰা।
উত্তৰ:- যেতিয়া তৰলৰ মাজেৰে কোনো বস্তু অগ্ৰসৰ হয় তেতিয়া বস্তুসমূহেইয়াৰ ওপৰত ক্ৰিয়া কৰা ঘৰ্ষণ অতিক্ৰম কৰিব লগা হয়। এই প্ৰক্ৰিয়াত ইহঁতে শক্তি ক্ষয় কৰিব লগা হয়। সেইকাৰণে ঘৰ্ষণ কমোৱাৰ বাবে বস্তুবোৰক বিশেষ আকৃতি দিয়া হয়।

১। বস্তুৰ গতিশীল অৱস্থাৰ পৰিৱৰ্তন ঘটাবলৈ ঠেলা বা টনা দুটা প্ৰক্ৰিয়াৰ উদাহৰণ দিয়া।
উত্তৰ:- ক।টেবুলৰ ওপৰত থোৱা কিতাপ লৰচৰ কৰা।
খ।বেটছমেন এজনে ক্ৰিকেট বল কোবোৱা।

২। বস্তুৰ আকৃতিৰ পৰিবৰ্তন ঘটাবলৈ বল প্ৰয়োগৰ দুটা উদাহৰণ দিয়া।
উত্তৰ:- ক।আটাৰ লাৰ পৰা ৰুটি প্ৰস্তুত কৰা হয়।
খ।হাঁকোটাত ওলোমাই ৰখাৰ বৰ এচটাত গধুৰ বস্তু ওলোমাই দিয়া।

৩।তলৰ উক্তিবোৰৰ খালী ঠাই পূৰ কৰা।
ক।কুঁৱাৰ পৰা পানী তুলিবলৈ আমি ৰছীডাল __ লাগে।
উত্তৰ:- টানিব লাগে।
খ।এটা আধানযুক্ত বস্তুৱে আন এটা আধানহীন বস্তুক নিজৰ ফালে ___কৰে।
উত্তৰ:- আকৰ্ষণ।
গ। বোজাই কৰা ট্ৰলিগাড়ী এখন গতি কৰাবলৈ আমি ইয়াক ___লাগিব।
উত্তৰ:- ঠেলিব বা টানিব।
ঘ। এডাল চুম্বকৰ উত্তৰ মেৰুৱে আন এডাল চুম্বকৰ উত্তৰ মেৰুক ____ কৰে।
উত্তৰ:- বিকৰ্ষণ।

৪। এজন ধনুধাৰীয়ে তেওঁৰ ধনুখন লক্ষ্যলৈ টোৱাঁই টানি ধৰে। তেওঁ নিক্ষেপ কৰা কাডপাত লক্ষ্যলৈ ধাৱমান হয়। এই কথাখিনিৰ আধাৰৰ তলত লিখা শব্দসমূহ ব্যৱহাৰ কৰি তলৰ উক্তিসমূহৰ ঠাইসমূহ পূৰ কৰা।
পেশীয়,স্পৰ্শ,অস্পৰ্শ, মধ্যাকৰ্ষণ, ঘৰ্ষণ, আকৃতি, আকৰ্ষণ।
ক।ধনুখন টানিবলৈ ধনুৰ্ধাৰীয়ে বল প্ৰয়োগ কৰে যিয়ে ইয়াৰ___পৰিৱৰ্তন ঘটায়।
উত্তৰ:- আকৃতি।
খ।ধনুখন টানিবলৈ ধনুৰ্ধাৰীয়ে বল প্ৰয়োগ কৰা ____বলৰ উদাহৰণ।
উত্তৰ:- পেশীয়।
গ।কাঁড়ডালৰ গতিশীল অৱস্থাৰ পৰিৱৰ্তন ঘটোৱা বলবিধ হৈছে___বলৰ উদাহৰণ।
উত্তৰ:- অস্পৰ্শ।
ঘ।কাঁড়ডাল লক্ষ্যৰ ফালে গতি কৰা অৱস্থাত ইয়াৰ ওপৰত ক্ৰিয়া কৰা বলবোৰ হৈছে___আৰু বায়ুৰ বাবে হোৱা____।
উত্তৰ:- মাধ্যাকৰ্ষণ।

৫।কমাৰে উত্তপ্ত লোৰ এটুকুৰা হাতুৰিৰে পিটি সঁজুলি তৈয়াৰ কৰে।হাতুৰিৰে মৰিয়াওতে বলে কেনেকৈ লোৰ টুকুৰাৰ ওপৰত ক্ৰিয়া কৰে?
উত্তৰ:- হাতুৰীৰে মৰিয়াওতে বলে লো টুকুৰাৰ আকৃতিৰ পৰিবৰ্তন ঘটায়।

৭।ফুলোৱা বেলুন এটা সাংশ্লেষিক কাপোৰ এটুকুৰাৰে ঘঁহিড লৈ,বেৰত হেচিঁ ধৰা হ'ল দেখা গ'ল যে বেলুনটো বেৰত লাগি ধৰিছে। বেলুন আৰু বেৰখনৰ মাজত আকৰ্ষণত কি বলে ভূমিকা লৈছে?
উত্তৰ:- স্থিৰ বিদ্যুৎ বলে।

৮। মাটিৰ পৰা কিছু ওপৰত হাতেৰে দাঙি ধৰি থকা অৱস্থাত পানীপূৰ্ণ বাল্টি এটাত ক্ৰিয়াশীল বলবোৰ চিনাক্ত কৰা। বাল্টিটোৰ ওপৰত ক্ৰিয়া কৰা বলসমূহে কিয় ইয়াৰ গতি অৱস্থাৰ পৰিৱৰ্তন ঘটাব পৰা নাই আলোচনা কৰা।
উত্তৰ:- স্পৰ্শ বল , মধ্যাকৰ্ষণীক বল আৰু উৰ্ধমুখী বল।
       বাল্টিটোৰ ওপৰত ক্ৰিয়া কৰা মধ্যাকৰ্ষণীক বলে তলফালে আৰু উৰ্ধমুখী বলে ওপৰফালে ক্ৰিয়া কৰে। মধ্যাকৰ্ষণীক বল আৰু উৰ্ধমুখী বলৰ পৰিমাণ সমানে হোৱা বাবে প্ৰয়োগ বলৰ মান শূণ্য হয়। ফলত বাল্টিটোৰ ওপৰত কোনো বলে ক্ৰিয়া নকৰে আৰু ইয়াৰ গতিশীল অৱস্থাৰ পৰিৱৰ্তন নহয় ।

 ৯। কক্ষপথত স্থাপনৰ বাবে ৰকেট এটা ওপৰলৈ নিক্ষেপ কৰা হৈছে। নিক্ষেপ স্থলী এৰাৰ পাছমূহূৰ্ততে ৰকেটৰ ওপৰত ক্ৰিয়া কৰা বল দুবিধৰ নাম লিখা।
 উত্তৰ:- ক। মধ্যাকৰ্ষণীক বল।
       খ। উৰ্ধমুখী বল।

১০। ড্ৰপাৰ এটাৰ খোলা মূৰটো পানীত ডুবাই ৰাখি ইয়াৰ বাল্বটো চেপি ধৰিলে বায়ু খিনি বুদবুদ আকাৰে ওলাই যোৱা দেখা যায়। আনহাতে বাল্বৰ ওপৰৰ চাপ নাইকিয়া কৰিলে ভিতৰলৈ পানী সোমাই আহে। ড্ৰপাৰৰ ভিতৰলৈ পানী সোমাই যোৱাৰ কাৰণ কি?
উত্তৰ:- পানীৰ চাপ।

১। অন্তঃস্ৰাৱী গ্ৰন্থীয়ে দেহৰ পৰিৱৰ্তনৰ বাবে নিসৰণ কৰা পদাৰ্থসমূহক কি নামেৰে নামাকৰণ কৰা হৈছে?
উত্তৰ:- হৰমণ।

২। কৈশোৰ কালৰ সংজ্ঞা দিয়া।
উত্তৰ:- জীৱনৰ যিটো কালত শাৰীৰিক পৰিৱৰ্তন হয় সেই কালছোৱাক কৈশোৰ কাল বোলে।

৩। মাহেকীয়া ঋতুচক্ৰ কি ? ব্যাখ্যা কৰা।
উত্তৰ:- যদি ডিম্ব নিষেচিত নহয় তেতিয়া ডিম্বকৰ পৰা ওলোৱা ডিম্বানু জৰায়ুৰ ডাঠ আৱৰণ আৰু ৰক্তলিকাৰে সৈতে বাহিৰলৈ ওলাই আহে। ইয়াৰ ফলত মহিলাৰ ৰক্ত ক্ষৰণ হয় ইয়াকে মাহেকীয়া ঋতুচক্ৰ বোলে। প্ৰথম ঋতুচক্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক প্ৰাপ্তিৰ পৰা আৰম্ভ কৰি ২৮ৰ পৰা ৩০ দিনৰ ভিতৰত মাহেকত এবাৰ ঋতুচক্ৰ হয়।

৪। যৌন প্ৰাপ্তিৰ সমযয়ত হোৱা দেহৰ পৰিৱৰ্তনসমূহ তালিকা কৰা।
উত্তৰ:- ক। ল'ৰা-ছোৱালীয়ে প্ৰজননৰ ক্ষমতা লাভ কৰে।
খ। শাৰিৰীক উচ্চতা বৃদ্ধি পায়।
গ। শাৰীৰিক পৰিৱৰ্তন হয়।
ঘ।ল'ৰাৰ মাত গলগলীয়া হয়।
ঙ। যৌনাংগৰ বিকাশ হয়।

৬। যৌন হৰমণ কি ? সেইবোৰক কিয় এনে নাম দিয়া হয়।সেই হৰমণ বোৰৰ কাৰ্য বৰ্ণনা কৰা।
উত্তৰ:- অন্ডকোষ আৰু ডিম্বকে ক্ষৰণ কৰা হৰমণক যৌন হৰমণ বোলে।
     পুৰুষৰ ক্ষেত্ৰত অন্ডকোষে টেষ্টোটেৰণ হৰমণ আৰু মহিলাৰ ক্ষেত্ৰত ডিম্বকে ষ্টোজেন হৰ্ণ নি:সৰণ কৰে। সেইবাবে ইহঁতক যৌন হৰমণ বোলা হয়।
     টেষ্টোটেৰণ হৰমণৰ বাবে ল'ৰাৰ মুখমণ্ডলত দাড়ি আৰু গোফ গজে কান্ধৰ আকাৰ ডাঙৰ হয়। বুকুত নুম গজে। ইষ্টোজেন হৰমণৰ বাবে ছোৱালীৰ স্তনৰ বিকাশ হ'বলৈ ধৰে স্তনৰ গাখীৰ নি:সৰণ গ্ৰন্থি বা স্তন গ্ৰন্থিৰ উদ্ভৱ হয়।

৭। উপযুক্ত উত্তৰ লিখা।
ক। কিশোৰ-কিশোৰীসকল আহাৰ সম্পৰ্কে সচেতন হোৱা উচিত।
উত্তৰ:- কিয়নো শৰীৰত হৈ থকা দ্ৰুত বৃদ্ধিৰ বাবে উপযুক্ত আহাৰৰ প্ৰয়োজন।

খ। মহিলাৰ প্ৰজননৰ বয়স আৰম্ভ হয়।
উত্তৰ:- তেতিয়া যেতিয়া মাহেকীয়া ঋতুচক্ৰ আৰম্ভ হয়।

গ। কিশোৰ-কিশোৰীৰ যথোপযুক্ত আহাৰ কি।
উত্তৰ:- ৰুটি,দাইল, শাক-পাচলি।

৮।চমুটোকা লিখা।
ক। ডিঙিৰ ঘটিকা
উত্তৰ:- প্ৰাপ্ত বয়স্ক প্ৰাপ্তিৰ সমযয়ত স্বৰ যন্ত্ৰৰ বৃদ্ধি হবলৈ ধৰে।লৰাৰ ক্ষেত্ৰত স্বৰ তন্ত্ৰবোৰ ডাঙৰ হয়। ল'ৰাৰ বৃদ্ধি হোৱা স্বৰ যন্ত্ৰ ডিঙিৰ বাঢ়ি অহা অংশ হিচাপে দেখা দিয়ে। এই অংশক ডিঙিৰ ঘটিকা বুলি কোৱা হয়।

খ। জন্ম পূৰ্বক লিংগ নিৰ্ণয়
উত্তৰ:- নিষিক্ত ডিম্বানু যোজন কোষেই কেঁচুৱাটোৰ লিংগ কি হয় সেইবোৰ নিৰ্দেশনা দিয়ে। মানুহৰ দেহৰ প্ৰতিটো কোষৰ কোষকেন্দ্ৰত ২৩ যোৰ ক্ৰমজম থাকে। ইয়াৰ এযোৰ এযোৰ ক্ৰমজম থাকে যাক X আৰু Y বা যৌন ক্ৰমজম হিচাপে নামাকৰণ কৰা হয়।

 ১। জীৱৰ প্ৰজননৰ গুৰুত্ব ব্যাখ্যা কৰা।
উত্তৰ:- জাতি এটাৰ ধাৰাবাহিকতা ৰক্ষা কৰিবলৈ প্ৰজনন অতি আৱশ্যক। প্ৰজননৰ ফলত   পুৰুষানুক্ৰমে একধৰণৰ জীৱৰ সৃষ্টি হয়।

২। মানুহৰ নিষেচন প্ৰক্ৰিয়া বৰ্ণনা কৰা।
উত্তৰ:- প্ৰজনন প্ৰক্ৰিয়াৰ প্ৰথম পদক্ষেপ হৈছে এটা শুক্ৰাণু আৰু এটা ডিম্বানুৰ মিলন। যেতিয়া এটা ডিম্বানু কণী শুক্ৰাণুবোৰৰ সংস্পৰ্শ আহে,  তেতিয়া এটা শুক্ৰাণু ডিম্বানুৰ সৈতে মিলন হ'ব পাৰে। এনেধৰণৰ ডিম্বানু আৰু শুক্ৰাণুৰ মিলনক নিষেচন বোলে।

৩।উপযুক্ত উত্তৰটো লিখা।
ক।অন্তনিষেচন কাৰ দেহত ঘটে।
উত্তৰ:- স্ত্ৰীৰ দেহত।

খ।লালুকী এটা পুৰ্ণাংগ ভেকুলীলৈ বিকশিত হোৱা প্ৰক্ৰিয়াটো কি?
উত্তৰ:- ৰূপান্তৰ।

গ।এটা যোজন কোষত কেইটা কোষকেন্দ্ৰ থাকে।
উত্তৰ:- এটা।

৪। নিম্নলিখিত উত্তৰবোৰত শুদ্ধ হ'লে শু আৰু অশুদ্ধ হ'লে অ লিখিবা।
ক। ডিম্বজ প্ৰাণীয়ে পোৱালী জগায়।
উত্তৰ:- অ।
খ। প্ৰতিটো শুক্ৰাণু এককোষীয়।
উত্তৰ:-শু।
গ। ভেকুলীৰ বহিনিষেচন হয়।
উত্তৰ:- শু।
ঘ। এটা জনন কোষৰ পৰা এজন নতুন মানুহৰ সৃষ্টি হয়।
উত্তৰ:- অ।
ঙ। নিষেচনৰ পিছত পৰা এটা কণী এককোষযুক্ত হয়।
উত্তৰ:- শু।
চ। এমিবাই মুকুলনৰ‌পৰা বংশ বৃদ্ধি কৰে।
উত্তৰ:- অ।
ছ। অযৌন প্ৰজননতো নিষেচনৰ আৱশ্যক।
উত্তৰ:- অ।
জ। দ্বৈত বিভাজন এটি অযৌন প্ৰজনন পদ্ধতি।
উত্তৰ:- শু।
ঝ। নিষেচনৰ ফলত এটি যোযন কোষৰ সৃষ্টি হয়।
উত্তৰ:- শু।
ঞ। এটা ভ্ৰণ এটা একক কোষেৰে গঠিত।
উত্তৰ:- শু।

৫। এটা যোজন আৰু গৰ্ভভ্ৰণৰ মাজৰ পাৰ্থক্য লিখা।
উত্তৰ:- ১।যোজন কোষ এককোষী। কিন্তু গৰ্ভভ্ৰণ বহুকোষী।
২।এটা শুক্ৰাণু আৰু ডিম্বানুৰ মিলনৰ ফলত এটা যোযন কোষ সৃষ্টি হয়। কিন্তু গৰ্ভভ্ৰণৰ বাবে বাৰেভিক্ত ই জ্বণৰ সৃষ্টি কৰে আৰু জ্বণৰ পৰা গৰ্ভস্থ সন্তানৰ সৃষ্টি কৰা হয়।

৬। অযৌন প্ৰজননৰ সংজ্ঞা দিয়া। প্ৰাণীৰ অযৌন প্ৰজননৰ দুটা পদ্ধতি বৰ্ণনা কৰা।
উত্তৰ:- যি প্ৰজননত মাত্ৰ এজন পিতৃ বা মাতৃ জড়িত হয় তাক অযৌন প্ৰজনন বোলে।
পদ্ধতি দুটা হ'ল-
১।মুকুলন।
২। দ্বৈতবিভাজন।

৭।স্ত্ৰী প্ৰজনন অংগৰ কোনটো অংশত ভ্ৰণটো লাগি ধৰে।
উত্তৰ:- জৰায়ুত।

৮। ৰূপান্তৰ কি? উদাহৰণ দিয়া।
উত্তৰ:- বহূতো পৰিৱৰ্তনৰ মাজেৰে পলুৰ পৰা পুৰ্ণাংগলৈ সলনি হোৱাকে ৰূপান্তৰ বোলে।
উদাহৰণ-ভেকুলী,পাতপলু, মৌ-মাখি আদি কিছুমান।

৯।অন্ত: নিষেচন আৰু বহি:নিষেচনৰ পাৰ্থক্য লিখা।
উত্তৰ:- ১।অন্ত: নিষেচন স্ত্ৰী দেহৰ ভিতৰত হয়। কিন্তু বহি: নিষেচন স্ত্ৰী দেহৰ বাহিৰত হয়।
২।অন্ত: নিষেচনত স্ত্ৰীসমূহে নিষেচন হোৱা কণী পাৰে নাইবা সম্পূৰ্ণ সন্তান জন্ম দিয়ে। কিন্তু বহি: নিষেচনত স্ত্ৰীসমূহে নিষেচন নোহোৱা কণী পাৰে।

 ১।তলৰ উক্তিবোৰ সত্য নে অসত্য চিহ্নিত কৰা।
ক। এককোষী জীৱৰ দেহত এটা কোষ থাকে।
উত্তৰ:- সত্য

খ। পেশী কোষবোৰ শাখাযুক্ত।
উত্তৰ:- সত্য

গ। এটা জীৱৰ মৌলিক জীৱিত একক হ'ল অংগ।
উত্তৰ:- অসত্য

ঘ। এমিবাৰ আকৃতি অনিয়মীয়া।
উত্তৰ:- সত্য

২। মানুহৰ স্নায়ুকোষৰ চিত্ৰ অঁকা। স্নায়ুকোষে কি কাম কৰে।
উত্তৰ:- কিতাপৰ পৃষ্ঠাত চোৱা।
      স্নায়ুকোষে বাৰ্তা সংগ্ৰহ কৰি পঠিয়াই দেহৰ বিভিন্ন অংশৰ নিয়ন্ত্ৰণ আৰু যোগাযোগ ৰক্ষা কৰাত সহায় কৰে।

৩।তলত দিয়া বিষয়ৰ ওপৰত টোকা লিখা ।
ক।কোষপ্ৰৰস
উত্তৰ:- ই কোষৰ বেৰ আৰু কোষকেন্দ্ৰৰ মাজত থকা জেলিৰ দৰে আন বহূকোষৰ উপাদান বা কোষাংগত কোষপ্ৰৰস পোৱা যায়।

খ। কোষকেন্দ্ৰ
উত্তৰ:- ই জীৱিত কোষৰ আটাইতকৈ প্ৰয়োজনীয় উপাদান। ই সাধাৰণতে গোলাকাৰ আৰু কোষৰ মাজত অৱস্থিত। ইয়াক অতি সহজে অনুবীক্ষণ যন্ত্ৰৰ সহায়ত চাব পাৰি।

৫। প্ৰাণী আৰু উদ্ভিদ কোষৰ ছবি আঁকি সিহতৰ মাজত থকা পাৰ্থক্য লিখা।
উত্তৰ:- কিতাপৰ পৃষ্ঠাত চোৱা।
১। উদ্ভিদ কোষত কোষবেৰ থাকে। কিন্তু প্ৰাণী কোষত কোষবেৰ নাথাকে।
২। উদ্ভিদ কোষত প্লাষ্টিড থাকে। কিন্তু প্ৰাণী কোষত প্লাষ্টিড নাথাকে।

৬। সংকোষকেন্দ্ৰীয় আৰু প্ৰকোষকেন্দ্ৰীয় জীৱৰ পাৰ্থক্য লিখা।
উত্তৰ:- ১। সংকোষকেন্দ্ৰীয় জীৱৰ কোষপ্ৰৰস একোটা সুতেৰ বৈ থাকে। কিন্তু প্ৰকোষকেন্দ্ৰীয় জীৱৰ কোষপ্ৰৰস একোটা সুতেৰ বৈ নাথাকে।
২। সংকোষকেন্দ্ৰীয় জীৱৰ বংশগতি নিৰোপক দ্ৰব্য DNA। আনহাতে প্ৰকোষকেন্দ্ৰীয় জীৱৰ বংশগতি নিৰোপক দ্ৰব্য DNA বা RNA।

৭। কোষৰ কোনটো অংশত ক্ৰমজম পোৱা যায়? সিহঁতৰ কাম উল্লেখ কৰা।
উত্তৰ:- অতিকোষকেন্দ্ৰত। ক্ৰমজম বংশগতিৰ বাহক।ক্ৰমজমত থকা জিনৰ সহায়ত বংশানুক্ৰমে পিতৃ-মাতৃৰ পৰা পোৱা গুণবোৰ সতি সন্ততিলৈ স্থান্তৰিত হয়।

৮। কিয় হৰিৎকণা মাথো উদ্ভিদৰ কোষতহে পোৱা যায়? ব্যাখ্যা কৰা।
উত্তৰ:- প্লাষ্টিড নামৰ ৰঙীন পদাৰ্থবোৰ মাথো উদ্ভিদৰ কোষতহে পোৱা যায়। সেউজীয়া প্লাষ্টিডত ক্লৰফিল বা পত্ৰহৰিত থাকে। এইবোৰক হৰিৎকণা বোলে।

১। খালী ঠাই পূৰ কৰা।
ক। প্ৰাণীসমূহক সিহতৰ প্ৰাকৃতিক আৱাসস্থলীত সংৰক্ষণ কৰি ৰখা ঠাইকে___বুলি কোৱা হয়।
উত্তৰ:- অভয়াৰণ্য।

খ। এটা নিৰ্দিষ্ট অঞ্চলত হোৱা প্ৰজাতিক ___ বুলি জনা যায়।
উত্তৰ:- স্থানিক প্ৰজাতি।

গ। ___ৰ পৰিবৰ্তনৰ বাবে পৰিভ্ৰমী চৰাইবোৰে বহু দূৰলৈ উৰি যায়।
উত্তৰ:- জলবায়ু।

২। এটাৰ পৰা আনটোক পৃথক কৰা।
ক। বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য আৰু জীৱমণ্ডল সংৰক্ষিত অঞ্চল।
উত্তৰ:- বন্যপ্ৰাণী সমূহ আৰু সিহঁতৰ আৱাসস্থলী কোনো ধৰণৰ ক্ষতি সাধন নকৰাকৈ সংৰক্ষিত কৰা অঞ্চলসমূহক অভয়াৰণ্য বোলে। জীৱ মণ্ডল সংৰক্ষিত অঞ্চল হ'ল-‌বন্যজীৱ,প্ৰাণীজাত সম্পদ আৰু উদ্ভিদ।

খ। চিৰিয়াখানা আৰু অভয়াৰণ্য
উত্তৰ:- চিৰিয়াখানা এনে এখন ঠাই য'ত বন্যপ্ৰাণী সমূহ সংৰক্ষণ কৰা হয়। আনহাতে বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য সমূহ হল বন্যপ্ৰাণী সমূহ কোনো ক্ষতিসাধন নকৰাকৈ সংৰক্ষিত কৰা অঞ্চল।

গ। বিপন্ন আৰু বিলুপ্ত প্ৰজাতি।
উত্তৰ:- বিপন্ন প্ৰজাতি সেইবোৰ যিবোৰৰ বিপদগ্ৰস্থ হৈ বিলুপ্ত ঘটে। আনহাতে যিবোৰ প্ৰজাতিৰ প্ৰাণী ইতিমধ্যে প্ৰাকৃতিৰ পৰা নোহোৱা হৈছে সেইসমূহ প্ৰজাতিক বিলুপ্ত প্ৰজাতি বোলে।

ঘ। উদ্ভিদকুল আৰু প্ৰাণীকুল
উত্তৰ:- নিৰ্দিষ্ট অঞ্চলত পোৱা উদ্ভিদসমূহক সেই অঞ্চলৰ উদ্ভিদকুল বোলে। আনহাতে নিৰ্দিষ্ট অঞ্চলত পোৱা প্ৰাণীসমূহক সেই অঞ্চলৰ প্ৰাণীকুল বোলে।

৩।বনাঞ্চল ধ্বংসৰ প্ৰভাৱ তলত দিয়াবোৰত কেনেদৰে পৰে আলোচনা কৰা।
ক। বন্যপ্ৰাণী
উত্তৰ:- নিৰ্বনানী কৰণৰ ফলত পৃথিৱীৰ উষ্ণতা আৰু প্ৰদূষণ বাঢ়ি গৈ আছে। প্ৰাকৃতিৰ ভাৰসাম্য নষ্ট হৈ আছে।নিৰ্বনানীকৰণৰ ফলত বানপানী আৰু খৰাঙৰ দৰে প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগ হোৱাৰ সম্ভাৱনা প্ৰৱল। বানপানীৰ ফলত বন্যপ্ৰাণীসমূহ আশ্ৰয় স্থল নোহোৱা হয়।

খ। গাঁও
উত্তৰ:- নিৰ্বনানীকৰণৰ ফলত গাওঁসমূহৰ সৌন্দৰ্য হানি হয়। গাঁওৰ নিৰ্মল পৰিৱেশ বিঘ্নিত হয়।মুক্ত বায়ুসেৱণৰ যি বৈশিষ্ট্যতা সেইসমূহ নোহোৱা হয়। বৰষুণৰ পৰিমাণ কমি যোৱাৰ ফলত নৈৰ-বিল, খাল আদিৰ পানীৰ পৰিমাণ কমি যায়।

গ। পৃথিৱী
উত্তৰ:- নিৰ্বনানীকৰণৰ ফলত এটা সময়ত প্ৰাকৃতিক ভাৰসাম্যতা নোহোৱা হ'ব।ফলত উদ্ভিদ আৰু প্ৰাণী উভয়েই জীয়াই থকাটো সম্ভৱ নহব। উদ্ভিদ আৰু প্ৰাণী নাথাকিলে পৃথিৱীৰ অস্তিত্ব নোহোৱা হব।

৪। কি হ'ব পাৰে
ক।আমি গছ কাটি গৈ থাকো।
উত্তৰ:- আমি গছ কাটি গৈ থাকিলে বানপানী আৰু খৰাঙৰ দৰে প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগৰ সৃষ্টি হ'ব পাৰে।ফলত প্ৰাণী আৰু উদ্ভিদসমূহ বিলুপ্তিৰ পথত আগবাঢ়িব।

খ। প্ৰাণীৰ আৱাসস্থলী বিঘ্নিত হয়।
উত্তৰ:- প্ৰাণীৰ আৱাসস্থল বিঘ্নিত হ'লে ই বিলুপ্তিৰ পথলৈ গতি কৰিব।

গ। মাটিৰ ওপৰত স্তৰ মুকলিকৈ থাকে।
উত্তৰ:- মাটিৰ স্তৰ মুকলিকৈ থাকিলে মাটিৰ খহনীয়া বৃদ্ধি হয়। ফলত তলৰ কঠিন আৰু শিলাময় স্থৰটো ওলাই পৰে।

৫। উত্তৰ দিয়া।
ক। জীৱ বৈচিত্ৰক আমি কিয় সংৰক্ষণ কৰি ৰাখিব লাগে।
উত্তৰ:- জীৱ বৈচিত্ৰক আমি সংৰক্ষণ কৰি ৰাখিব লাগে।কাৰণ জীৱ বৈচিত্ৰতাক সংৰক্ষণ কৰি ৰখা নহয় তেতিয়া হ'লে পৰিস্থিতি তন্ত্ৰ ধ্বংস হব আৰু উদ্ভিদ আৰু প্ৰাণীসমূহ বিলুপ্তিৰ পথত আগবাঢ়িব।

খ। সংৰক্ষিত বনাঞ্চল বন্যপ্ৰাণীৰ বাবে সম্পূৰ্ণভাৱে সুৰক্ষিত নহয় কিয়?
উত্তৰ:- কাৰণ ওচৰে-পাজৰে বাস কৰা লোকসকলে সেইবোৰক বেদখল কৰি ধ্বংস কৰিব।

গ। বনাঞ্চল ধ্বংসৰ কাৰণ আৰু পৰিণতি কি?
উত্তৰ:- বনাঞ্চল ধ্বংসৰ কাৰণ হ'ল-
১।খেতি বাতিৰ বাবে মাটি সংগ্ৰহ কৰিবলৈ।
২।ঘৰ আৰু কাৰখানা নিৰ্মাণৰ বাবে।

ঘ। ৰেড ডাটা বুক কি?
উত্তৰ:- ৰেড ডাটা বুক হৈছে বিপন্ন প্ৰাণী আৰু উদ্ভিদৰ তথা থকা সমল পুথি।

ঙ। পৰিভ্ৰমণ বুলিলে কি বুজা?
উত্তৰ:- জলবায়ুৰ পৰিৱৰ্তন বিচাৰি বা বিভিন্ন কাৰণত আৱাসস্থলীৰ পৰিৱৰ্তন কৰাকে পৰিভ্ৰমণ বোলে।

৬। নিজৰ অঞ্চলৰ সেউজ সম্পদক প্ৰতিপালন কৰাৰ বাবে তোমালোকে কেনেধৰণৰ বৰঙণি আগবঢ়াবা? তোমালোকে গ্ৰহণ কৰা কাৰ্ষৰ এখন তালিকা প্ৰস্তুত কৰা।
উত্তৰ:- সেউজ সম্পদসমূহৰ ভবিষ্যত বংশধৰৰ বাবে ধৰি ৰাখিবলৈ অধিক গছ ৰোপন কৰা আৱশ্যক। ইয়াৰ উপৰিও আমি প্ৰকৃতিৰ বনাঞ্চলক সংৰক্ষণ আৰু বিঘ্নিত নোহোৱাকৈ অটুট ৰাখিব লাগিব।

৭। বনাঞ্চল ধ্বংসই কেনেদৰে বৰষুণৰ পৰিমাণ হ্ৰাস কৰে বুজাই লিখা।
উত্তৰ:- উদ্ভিদক সালোকসংশ্লেষণ বাবে কাৰ্বনডাই অক্সাইডৰ প্ৰয়োজন কম। সংখ্যক উদ্ভিদে কম পৰিমাণে কাৰ্বনডাইঅক্সাইড গেছ ব্যৱহাৰ কৰাৰ ফলত বায়ুমণ্ডলত ইয়াৰ পৰিমাণ বৃদ্ধি হয়। পৃথিৱীৰ পৰা প্ৰতিফলিত কাৰ্বন ডাই অক্সাইডে ধৰি ৰাখে আৰু ইয়ে গোলকীয় উষ্ণতা সৃষ্টি কৰে। পৃথিৱীৰ ওপৰত বৃদ্ধি হোৱা উষ্ণতাই জলচক্ৰত বাধাৰ ‌সৃষ্টি কৰে আৰু ফলত বৰষুণৰ পৰিমাণ কমি যায়।

৮। কাগজ কিয় বচাব লাগে? কাগজ বচোৱাৰ বিভিন্ন উপায়ৰ তালিকা প্ৰস্তুত কৰা।
উত্তৰ:- গছ, কাগজ প্ৰস্তুত কৰিবৰ বাবে প্ৰয়োজন হোৱা শক্তি পানী বচাবৰ বাবে কাগজ বচোৱা উচিত। কাগজৰ পুনৰ ব্যৱহাৰ আৰু পুনৰাৱৰ্তন কৰি কাগজ বচাব পাৰি।

 ১।দহন সংগঠিত হোৱাৰ বাবে আৱশ্যকীয় চৰ্তবোৰৰ তালিকা প্ৰস্তুত কৰা।
উত্তৰ:- দহন সংগঠিত হোৱাৰ বাবে তিনিটা অৱস্থাৰ প্ৰয়োজন। সেইকেইটা হ'ল- ইন্ধন,বায়ু আৰু তাপ।

২। খালী ঠাই পূৰ কৰা।
ক।কাঠ আৰু কয়লাৰ দহনৰ বায়ুৰ____ঘটায়।
উত্তৰ:- প্ৰদূষণ।
খ। ঘৰত ব্যৱহাৰ কৰা এবিধ জুলীয়া ইন্ধন হল ___।
উত্তৰ:- কেৰাচিন।
গ।দহন আৰম্ভ হোৱাৰ আগতে ইন্ধনক তাৰ____ লৈ নিশ্চয়কৈ তপতাপ লাগে।
উত্তৰ:- জ্বলন-বিন্দুলৈ।
ঘ।তেলৰ দ্বাৰা উৎপন্ন হোৱা জুইক ____ ৰ দ্বাৰা নিয়ন্ত্ৰণ কৰিব পাৰি।
উত্তৰ:- পানীৰ।

৩।যান-বাহনৰ চি.এন.জি ৰ ব্যৱহাৰে আমাৰ নগৰত কিদৰে পট প্ৰদূষক কমাইছে ব্যাখ্যা কৰা।
উত্তৰ:- চি.এন.জি ৰ দহনৰ ফলত অতি কম পৰিমাণ ক্ষতিকাৰক দ্ৰব্য উৎপন্ন হয়। ই এটা অধিক পৰিষ্কাৰ ইন্ধন। সেইবাবে ইয়াৰ প্ৰদূষণৰ মাত্ৰা কম হয়।

৪। ইন্ধন হিচাপে LPG আৰু কাঠৰ তুলনা কৰা।
উত্তৰ:- কাঠ পোৱাৰ ফলত অধিক পৰিমাণৰ ধোঁৱা সৃষ্টি হয়।যি মানুহৰ বাবে ক্ষতিকাৰক। এই ধোঁৱাই উশাহ-নিশাহ কাৰ্যৰ লগত জড়িত অসুবিধাৰ সৃষ্টি কৰে।

৫। কাৰণ দৰ্শোৱা-
ক। বৈদ্যুতিক আহিলা জড়িত জুইক নিয়ন্ত্ৰণ কৰিবলৈ পানী ব্যৱহাৰ কৰা নহয়।
উত্তৰ:- কাৰণ পানীয়ে বিদ্যুত পৰিবহন কৰি জুইত পানী ঢালিবলৈ চেষ্টা কৰা সকলৰ বিপদ ঘটাব পাৰে।

খ। ঘৰুৱা ব্যৱহাৰৰ বাবে কাঠতকৈ LPG ভাল।
উত্তৰ:- কাৰণ LPGৰ পৰিবহন কাঠতকৈ সহজ । LPG দহনৰ ফলত ধোঁৱাৰ পৰিমাণ কাঠতকৈ কম ।

গ।কাগজ এখনত সহজে জুই লাগে , এলুমিনিয়ামৰ পাইপত মেৰুৱা কাগজত সহজে নালাগে ।
উত্তৰ:- কাৰণ এই প্ৰক্ৰিয়াৰ দ্বাৰা তাপ এলুমিনিয়ামত স্থানান্তৰ হয়। ফলত এলুমিনিয়ামৰ উপস্থিতিত কাগজখনৰ জ্বলন উষ্ণতা সহজে ঢুকি নাযায়।

৬।মমবাতিৰ শিখা এটাৰ চিত্ৰ আঁকি চিহ্নিত কৰা।
উত্তৰ:- কিতাপৰ সহায়ত কৰা।

৭। ইন্ধনৰ কেলৰি মান প্ৰকাশ কৰা এককটোৰ নাম ?
উত্তৰ:- কেজি বা কিলোগ্ৰাম।

৮। কাৰ্বন ডাইঅক্সাইডে কেনেকৈ জুই নিয়ন্ত্ৰণ কৰে ব্যাখ্যা কৰা।
উত্তৰ:- কাৰ্বন ডাইঅক্সাইডে অক্সিজেনকৈ গধূৰ হোৱা বাবে ই জুইকুৰা কম্বল দৰে ঢাকি দৰে। এনে হোৱাৰ ফলত যিহেতু ইন্ধন আৰু অক্সিজেনৰ সংস্পৰ্শ বিচ্ছিন্ন হয় । গতিকে জুইকুৰা নিয়ন্ত্ৰিত হয়। যেতিয়া কাৰ্বন-ডাই অক্সাইড চিলিন্ডাৰৰ পৰা ওলাই, ই আয়তন হিচাপত বহুল পৰিমাণে প্ৰসাৰিত হয় আৰু চেঁচা হৈ পৰে । গতিকে ইন্ধনৰ উষ্ণতা কমাই দিয়ে।

৯। কেঁচা পাতৰ দম এটা পুৰিবলৈ টান কিন্তু শুকান পাতত সহজে জুই লাগে ব্যাখ্যা কৰা।
উত্তৰ:- কেঁচা পাতত পানী থাকে । পানী জুই নমাবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। সেয়েহে কেঁচা পাতৰ দমত জুই নালাগে । শুকান পাতত পানী নাথাকে সেইবাবে ই সহজে জ্বলে।

১০। সোণ আৰু ৰূপ গলাবলৈ সোণাৰী এজনে শীখাৰ কোনটো মণ্ডল ব্যৱহাৰ কৰে ব্যাখ্যা কৰা।
উত্তৰ:- দীপ্তিহীন মণ্ডল ব্যৱহাৰ কৰা হয়। কাৰণ এই অংশটো শীখাৰ সৰ্বাধিক তপত। আকৌ দীপ্তি মান মণ্ডলত জ্বলি নোযোৱা কাৰ্বন কণাৰ অবশেষ থাকে।

১১। মামৰ ধৰা প্ৰক্ৰিয়াক দহন বুলি কব পাৰিনে? আলোচনা কৰা।
উত্তৰ:- নোৱাৰি। কাৰণ এই প্ৰক্ৰিয়াত শক্তিৰ লগতে তাপ আৰু লোহা উৎপন্ন নহয়। দহন হ'বলৈ হ'লে শক্তি ৰ লগতে তাপ আৰু পোহৰ উৎপন্ন হ'ব লাগিব।

১২। আহিলা আৰু ৰমেশে এটা পৰীক্ষা কৰি আছে মত বিকাৰত পানী তপতাপ লাগে। আবিদাই মমবাতি শিখাৰ হালধীয়া অংশৰ ওচৰত বিকাৰটো ৰাখিলে। ৰমেশ শিখাটোৰ বাহিৰতম অংশত বিকাৰটো ৰাখিলে । কাৰ পানীখিনি সোনকালে তপত হ'ব?
উত্তৰ:- বাহিৰতম অংশত পানী খিনি সোনকালে তপত হ'ব। কাৰণ এই অংশটোৰ উষ্ণতা আটাইতকৈ বেছি।

 ১। চি.এন.জি. আৰু এল.পি.জি. ইন্ধন হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা সুবিধাসমূহ কি কি?
উত্তৰ:- চি.এন.জি ইন্ধন হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা সুবিধা-
ক।ইয়াক নলীৰ মাজেদি সহজতে পৰিবহন কৰিব পাৰি।
খ।ই কম বায়ু প্ৰদূষক ।
এৰ.পি.জি ইন্ধন হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা সুবিধা-
ক।চিলিন্ডাৰৰ সহায়ত ইয়াক এঠাইৰ পৰা আন ঠাইলৈ নিবলৈ সুবিধা হয়।
খ।ইয়াৰ ব্যৱহাৰৰ ফলত কম নোৱাৰি সৃষ্টি হয়।
 
২।ৰাস্তা বনাওতে ওপৰত তৰপত ব্যৱহাৰ কৰা পেট্ৰলজাত সামগ্ৰীটোৰ নাম কি?
উত্তৰ:- বিটুমিন।

৩।মৃত গছ-গছনিৰ পৰা কয়লা কেনেকৈ সৃষ্টি হৈছিল বৰ্ণনা কৰা।
উত্তৰ:- প্ৰায় ৩০০ বছৰৰ আগতে পৃথিৱীৰ নিম্ন ভূমিৰ জলাহসমূহত অটবা অৰণ্য আছিল। বানপানীৰ নিচিনা প্ৰাকৃতিক প্ৰক্ৰিয়াৰ ফলত এই অৰণ্যসমূহ পোত খাই গৈছিল।তাৰ ওপৰত অধিক পৰিমাণৰ মাটি জমা হৈ গৈ থকাৰ ফলত হেঁৰ পাৰি এইবোৰ সংকোচিত হৈ যায়। এইবিলাক গভীৰতৰপৰা গভীৰতালৈ সোমাই যোৱাৰ ফলত মৃত উদ্ভিদসমূহৰ ধীৰে ধীৰে কয়লালৈ ৰূপান্তৰিত হয়। এই প্ৰক্ৰিয়াটোৰ নাম অংগাৰীকৰণ।

৪। খালী ঠাই পূৰ কৰা।
ক।___,___, আৰু___হৈছে জীৱাশ্ম ইন্ধন।
উত্তৰ:- কয়লা, পেট্ৰলিয়াম আৰু প্ৰাকৃতিক গেছ।

খ। পেট্ৰলিয়ামৰ উৎপাদন সমূহৰ পৃথকীকৰণ প্ৰক্ৰিয়াটোক ____বোলা হয়।
উত্তৰ:- শোধন।

গ। আটাইতকৈ কম প্ৰদূষিত কৰা যান বাহনৰ ইন্ধন হ'ল_____।
উত্তৰ:- CNG ।

৫।শুদ্ধ নে অশুদ্ধ লিখা ।
ক। পৰীক্ষাগাৰত জীৱাশ্ম ইন্ধন ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি।
উত্তৰ:- অশুদ্ধ।

খ। পেট্ৰলিয়ামতকৈ চি.এন.জি বেছি প্ৰদূষক।
উত্তৰ:- অশুদ্ধ।

গ।কক হৈছে কাৰ্বনৰ প্ৰায় বিশুদ্ধ ৰূপ।
উত্তৰ:- শুদ্ধ।

ঘ। আলকতৰা হৈছে বিভিন্ন উৎপাদনৰ এটা মিশ্ৰণ।
উত্তৰ:- শুদ্ধ।

ঙ। কেৰাচিন জীৱাশ্ম ইন্ধন নহয়।
উত্তৰ:- অশুদ্ধ।

৬। জীৱাশ্ম ইন্ধনসমূহ কিয় নিশেষীয় প্ৰাকৃতিক সম্পদ ব্যাখ্যা কৰা।
উত্তৰ:- কয়লা, পেট্ৰলিয়াম আৰু প্ৰাকৃতিক গেছ আদি কিছুমান নিশেষীয় প্ৰাকৃতিক ইন্ধন । এইবোৰ মৃত জীৱৰ অৱশেষৰ পৰা সৃষ্টি হৈছিল। এইবোৰ সৃষ্টি হ'বলৈ লাখ লাখ বছৰৰ প্ৰয়োজন হৈছিল। ভূমিকম্প, বানপানী আদিৰ দৰে প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগৰ ফলত এইবোৰ সৃষ্টি হৈছিল। প্ৰকৃতিত পোৱা এই সম্পদ সমূহৰ উৎস সীমিত।

৭। ককৰ বৈশিষ্ট্য আৰু ব্যৱহাৰ বৰ্ণনা কৰা।
উত্তৰ:- এবিধ কঠিন, ভেদ্য আৰু কলা বৰণীয়া পদাৰ্থ। ই কাৰ্বনৰ এটা প্ৰায় বিশুদ্ধ ৰূপ। তীখা উৎপাদন কৰিলে আৰু বহুতো ধাতু নিষ্কাৰণৰ ক্ষেত্ৰত কক ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
 
৮। কি প্ৰক্ৰিয়াৰ দ্বাৰা পেট্ৰলিয়ামৰ সৃষ্টি হৈছিল ব্যাখ্যা কৰা।
উত্তৰ:- সমূদ্ৰত বাস কৰা জীৱসমূহৰ পৰা পেট্ৰলিয়ামৰ সৃষ্টি হৈছিল। এই জীৱসমূহৰ মৃত্যু হোৱাত সিহতৰ দেহাৱশেষবোৰ সমূদ্ৰৰ তলিত সঞ্চিত হৈছিল আৰু বালিও বোকাত ঠাক খাই পোত গৈছিল। কালক্ৰমত বহু নিযুত বছয় ধৰি অক্সিজেনহীন পৰিৱেশ প্ৰচুৰ তাপ আৰু আধ্যাত্মিক চাপৰ প্ৰভাৱে মৃত জীৱসমূহক পেট্ৰলিয়ামলৈ ৰূপান্তৰিত কৰে।

 ১।তলৰ কোনবোৰক পিটি পিটি পাতৰ পাতল আকাৰলৈ নিব পাৰি।
ক। জিংক
খ।ফছফৰাছ
গ।গন্ধক
ঘ। অক্সিজেন
উত্তৰ:- জিংক।

২।তলৰ কোনটো উক্তি সত্য
ক।সকলো ধাতু নমনীয়।
খ।সকলো অধাতু নমনীয়।
গ। সাধাৰণতে ধাতুসমূহ নমনীয়।
ঘ। কিছুমান অধাতু নমনীয়।
উত্তৰ:- সাধাৰণতে ধাতুসমূহ নমনীয়।

৩। খালী ঠাই পূৰ কৰা
ক। ফছফৰাছ এবিধ অতি____ অধাতু ।
খ। ধাতুসমূহ তাপ আৰু __ৰ__পৰিবাহী।
গ। তামতকৈ লো ____সক্ৰিয়।
ঘ। ধাতুসমূহে অম্লৰ সৈতে বিক্ৰিয়া কৰি____ গেছ উৎপন্ন কৰে ।
উত্তৰ:- ক। সক্ৰিয়।
     খ। বিদ্যুৎ,সু।
     গ। অধিক।
     ঘ। হাইড্ৰজেন।
            
৪।শুদ্ধ নে অশুদ্ধ লিখা ।
ক। সাধাৰণতে অধাতুসমূহে অম্লৰ সৈতে বিক্ৰিয়া কৰে।
উত্তৰ:- অশুদ্ধ।
খ।ছডিয়াম এবিধ বৰ সক্ৰিয় ধাতু।
উত্তৰ:- শুদ্ধ।
গ।জিংক ছালফেটৰ পৰা দ্ৰৱৰ পৰা তামে জিংক অপসাৰিত কৰে।
উত্তৰ:- অশুদ্ধ।
ঘ।কয়লা টানি তাৰৰ ৰূপ দিব পাৰি।
উত্তৰ:- অশুদ্ধ।

৫। ধাতু আৰু অধাতুৰ পাৰ্থক্য লিখা।
উত্তৰ:- ১।ধাতু উজ্বল কিন্তু অধাতু উজ্বল নহয়।
২। ধাতু কঠিন কিন্তু অধাতু কোমল ।
৩। ধাতু তাপৰ সুপৰিবাহী কিন্তু অধাতু তাপৰ কু পৰিবাহী।

৬। কাৰণ দৰ্শোৱা-
ক। খাদ্য সামগ্ৰী মেৰিয়াবলৈ এলুমিনিয়ামৰ পাত ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
উত্তৰ:- কাৰণ এলুমিনিয়ামবোৰক কোবাই পাতল কৰিব পাৰি। অৰ্থাৎ এলুমিনিয়ামৰ ঘাত সহিষ্ণু।

খ। জুলীয়া পদাৰ্থ তপাবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা নিমজ্জন দন্ডবোৰ ধাতবীয় পদাৰ্থৰে নিৰ্মিত।
উত্তৰ:- কাৰণ ধাতুবোৰ তাপ আৰু বিদ্যুতৰ সুপৰিবাহী।

গ।তামে জিংকক ইয়াৰ লৱণ দ্ৰব্যৰ পৰা অপসাৰিত কৰিব নোৱাৰে।
উত্তৰ:- কাৰণ জিংক তামতকৈ অধিক সক্ৰিয়।

ঘ। ছডিয়াম আৰু পটেছিয়ামক কেৰাচিনত ডুবাই ৰখা হয় ।
উত্তৰ:- কাৰণ ছডিয়াম আৰু পটেছিয়াম অধিক সক্ৰিয় ধাতু।মুক্ত অৱস্থাত ইহঁতে অক্সিজেন আৰু পানীৰ সৈতে প্ৰৱলভাৱে বিক্ৰিয়া কৰে। বিক্ৰিয়াটোত প্ৰচুৰ পৰিমাণে তাপ উৎপন্ন হয়।

৭। তোমালোকে নেমু টেঙাৰ আচাৰ এলুমিনিয়ামৰ পাত্ৰ এটাত সংৰক্ষণ কৰি ৰাখিব পাৰিবানে? বাখ্যা কৰা।
উত্তৰ:- নোৱাৰি। কাৰণ এছিডে এলুমিনিয়ামৰ সৈতে বিক্ৰিয়া কৰে।

৮। স্তম্ভ Aৰ লগত স্তম্ভ B মিলোৱা।
           A                               B
     ১।সোণ      ক।থাৰ্মমিটাৰ
     ২।লো       খ। বৈদ্যুতিক তাৰ
     ৩।এলুমিনিয়াম  গ। খাদ্য মেৰোৱা
     ৪।কাৰ্বন      ঘ।আ-অলংকাৰ
     ৫।তাম       ঙ।যন্ত্ৰ-পাতি
     ৬।পাৰা      চ।ইন্ধন
উত্তৰ:-
        ১ আৰু ঘ।
        ২ আৰু ঙ।
        ৩ আৰু গ।
        ৪ আৰু চ।
        ৫ আৰু খ।
       ৬ আৰু ক।

 ১। কিছুমান আঁহক সাংশ্লেষিক বুলি কোৱা হয় কিয় ?
উত্তৰ:- কপাহ,ঊণ,পাঠ আদিৰ নিচিনা আঁহবোৰক উদ্ভিদ বা প্ৰাণীৰ পৰা পোৱা যায়। অৰ্থাৎ এনেবোৰ আঁহ বিভিন্ন ৰাসায়নিক প্ৰক্ৰিয়াৰ সংশ্লেষণৰ দ্বাৰা প্ৰস্তুত কৰা হয়। যেনে- নাইলন, কয়লা, পানী। সেইবাবে কিছুমান আঁহক সাংশ্লেষিক বুলি কোৱা হয়।

২।শুদ্ধ উত্তৰটোত ✓ চিন দিয়া।
সাংশ্লেষিক আঁহসমূহৰ পৰা ৰেয়ন বেলেগ কিয়নো
ক। ইয়াৰ এটা ৰেচম সদৃশ ৰূপ আছে ।
খ। ইয়াক কাঠৰ - মন্ডৰ পৰা পোৱা যায়।
গ। প্ৰাকৃতিক আঁহবোৰৰ দৰে ইয়াৰ আঁহবোৰ হ'ব পাৰি ।
উত্তৰ:- ইয়াক কাঠৰ-মন্ডৰ পৰা পোৱা যায়।

৩। উপযুক্ত শব্দৰে খালী ঠাই পূৰ কৰা।
ক। সাংশ্লেষিক আংহবোৰৰ ___বা___ বুলি কোৱা হয়।
উত্তৰ:- য়েন বা লাইলন।

খ। সাংশ্লেষিক আঁহবোৰক ____নামৰ কেঁচামালৰ পৰা সংশ্লেষণ কৰা হয়।
উত্তৰ:- পেট্ৰকেমিকেল।

গ। সাংশ্লেষিক আঁহবোৰৰ দৰে প্লাষ্টিকো এবিধ ___ ।
উত্তৰ:- বহুযোগী।

৪। নাইলনৰ আঁহবোৰ যে বৰ শক্তিশালী সেইটো বুজাবলৈ উদাহৰণ দিয়া।
উত্তৰ:- লাইলনৰ আঁহবোৰ মজবুত আৰু স্থিস্তি স্থাপক। নাইলনৰ আঁহেৰে শিলাৰোহন কৰাৰ বাবে পেৰাচুট আৰু ৰচী বনোৱা হয়। এডাল লাইলনৰ সূতা এডাল তীখাৰ তাৰতকৈ বেছি শক্তিশালী । দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ সময়ত নাইলনৰ উৎপাদানৰ বেছি অংশকে পেৰাচুট বনাবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল ।

৫। খাদ্য জমা কৰি ৰখাত প্লাষ্টিক পাত্ৰবোৰ ব্যৱহাৰ কৰা হয় কিয় ?
উত্তৰ:- কাৰণ পাত্ৰৰ ওজন কম,কম,দাম, মজবুত আৰু ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ সহজ। ধাতুৰ তুলনাত পাতল হোৱাৰ বাবে সহজে লৈ ফুৰিব পাৰি ।

৬। তাপ নমনীয় আৰু তাপদৃঢ় প্লাষ্টিকৰ মাজত থকা পাৰ্থক্য লিখা ।
উত্তৰ:- ১। তাপ নমনীয় প্লাষ্টিকবোৰক তপতাই সহজে বিকৃত কৰে । কিন্তু তাপদৃঢ় প্লাষ্টিকৰ তপতাই কোমল নহয় বিকৃত কৰিব নোৱাৰি ।
২। তাপ নমনীয় প্লাষ্টিকবোৰক পুনৰাৱৰ্তন কৰিব পাৰি। কিন্তু তাপদৃঢ় প্লাষ্টিকক বেলেগ আকাৰলৈ নিব নোৱাৰি ।

৭। তলত দিয়াবোৰক কিয় তাপদৃঢ় প্লাষ্টিকৰে বনোৱা হয় ব্যাখ্যা কৰা।
ক।ছছপেনৰ নাল
উত্তৰ:- ছছপেনৰ নালত তাপদৃঢ় প্লাষ্টিক ব্যৱহাৰ কৰা হয়। কাৰণ তাপ পালেও তাপদৃঢ় প্লাষ্টিক নগলে। সেইবাবে জুইৰ ওপৰত ছছপেন দিলেও ইয়াৰ নালডাল গলি নাযায় ।

খ। বিদ্যুতৰ প্লাগ/চুইচ/ প্লাগবৰ্ড
উত্তৰ:- বেকেলাইট নামৰ তাপদৃঢ় প্লাষ্টিকৰে বিদ্যুত প্লাগ বনোৱা হয় । বেকেলাইটৰতাপ আৰু বিদ্যুতৰ কু-পৰিবাহী। তাপদৃঢ় প্লাষ্টিক ব্যৱহাৰৰ ফলত চুইচ বা প্লাগবৰ্ডে তাপ পালেও এইবোৰ গলি লাগি নধৰে ।

৮।তলত দিয়া সামগ্ৰীবোৰক পুনৰাৱৰ্তন কৰিব পৰা আৰু পুনৰাৱৰ্তন কৰিব নোৱাৰা হিচাপে শ্ৰেণীভূক্ত কৰা।
উত্তৰ:- পুনৰাৱৰ্তন কৰিব পৰা-প্লাষ্টিকৰ খেলনা,কেৰিবেগ প্লাষ্টিকৰ বাটি, প্লাষ্টিক চকী আৰু বল পইন্ট পেন্ট ।
পুনৰাৱৰ্তন কৰিব নোৱাৰা- কুকাৰৰ নাল, বৈদ্যুতিকতাৰ প্লাষ্টিকৰ আৱৰণ আৰু বৈদ্যুতিক চুইচ।

৯। ৰাণাই গ্ৰীষ্মকালত ছাৰ্ট কিনিব খুজিছে । তেওঁ কপাহী ছাৰ্ট নে সাংশ্লেষিক ছাৰ্ট কিনাটো উচিত হ'ব।কাৰণ দৰ্শাই ৰাণাক উপদেশ দিয়া ।
উত্তৰ:- কপাহী ছাৰ্ট কিনাটো উচিত হ'ব। কাৰণ কপাহী ছাৰ্ট সাংশ্লেষিক পদাৰ্থৰ বেছি সময় গাৰ ঘাম ধৰি ৰাখিব পাৰে। তেতিয়া ছাৰ্ট ঠান্ডা হৈ থাকে।

 ১। খালী ঠাই পূৰ কৰা।
ক। অনুজীৱবোৰ ___ সহায়ত দেখা পোৱা যায় ।
উত্তৰ:- অনুবীক্ষণ যন্ত্ৰ ।

খ। নীল সেউজ শেলাইয়ে বায়ুৰ পৰা পোনপতীয়াকৈ
____ গ্ৰহণ কৰি মাটিৰ উৰ্বৰা শক্তি বৃদ্ধি কৰে।
উত্তৰ:- নাইট্ৰজেন ।

গ। ____ ৰ সহায়ত সুৰা প্ৰস্তুত কৰা হয় ।
উত্তৰ:- ইষ্ট ।

ঘ। ____ ৰ দ্বাৰা কলেৰা হয়।
উত্তৰ:- বেক্টেৰিয়া ।

২।শুদ্ধ উত্তৰত ✓ চিন দিয়া ।
ক। চেনি/সুৰা/হাইড্ৰক্লৰিক এচিড/ অক্সিজেন প্ৰস্তুত কৰিবলৈ ইষ্ট ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
উত্তৰ:- সুৰা।

খ। ছডিয়াম বাই কাৰ্বনেট/ ষ্ট্ৰেপ্টমাইছিল /সুৰা ইষ্ট এবিধ এন্টিবায়টিক ।
উত্তৰ:- ষ্ট্ৰেপ্টমাইছিল ।

গ। মাইকী এনফিলিছ মহ/ পঁইতাচোৰা/ মাখি/ পখিলা মেলেৰিয়া ৰোগ সৃষ্টি কৰা প্ৰটজৱাৰ বাহক ।
উত্তৰ:- মাইকী এনফিলিছ মহ।

ঘ।পৰুৱা/ মাখি/ জিঞা/ মকৰা/ সংক্ৰামক ৰোগৰ বাহক ।
উত্তৰ:- মাখি।

ঙ। তাপ/গুড়ি কৰা/ ইষ্ট কোষৰ বৃদ্ধি/ ময়দা মৰাৰ বাবে পাউৰুটি বা ইডলিৰ লগা ওফন্দি উঠে।
উত্তৰ:- ইষ্ট কোষৰ বৃদ্ধি।

চ। শৰ্কৰাৰ পৰা সুৰা প্ৰস্তুত কৰা প্ৰক্ৰিয়াক নাইট্ৰজেন যৌগীকৰণ/ সাঁচ/ কিন্বণ/ সংক্ৰমণ বোলা হয় ।
উত্তৰ:- কিন্বণ।

৩। A অংশত থকা অনুজীৱ বোৰক B অংশৰ লগত মিলোৱা।
       A                                    B
 ক। বেক্টেৰিয়া।         ১। নাইট্ৰজেন যৌগীকৰণ
 খ। ৰাইজবিয়াম।       ২। দৈ প্ৰস্তুত কৰাত
 গ। লেক্টবেছিলাছ।    ৩। পাউৰুটি প্ৰস্তুত কৰণত
 ঘ। ইষ্ট।              ৪। মেলেৰিয়া ৰোগ সৃষ্টিত
 ঙ। প্ৰটজৱা         ৫। কলেৰা ৰোগৰ সৃষ্টিত
 চ। ভাইৰাছ।       ৬। এইডছ ৰোগ সৃষ্টিত
                           ৭। এন্ঢিবডি প্ৰস্তুত কৰাত
উত্তৰ:-
          ক আৰু ৫ ।
          খ আৰু ১ ।
          গ আৰু ২ ।
          ঘ আৰু ৩ ।
          ঙ আৰু ৪ ।
          চ আৰু ৬ ।
৪। অনুজীৱবোৰ খালী চকুৰে দেখা পোৱা যায় নে? সিহতক কেনেকৈ দেখা পাব পাৰি।
উত্তৰ:- নাযায় । অনুজীৱবোৰক অনুবীক্ষণ যন্ত্ৰৰ সহায়ত দেখা পোৱা যায়।

৫। অনুজীৱৰ ডাঙৰ ভাগবোৰ কি কি?
উত্তৰ:- বেক্টেৰিয়া, ভেঁকুৰ, প্ৰটজৱা কিছুমান শেলাই

৬। মাটিত বায়ুমণ্ডলীয় নাইট্ৰজেন যৌগীকৰণ কৰিব পৰা অনুজীৱসমূহৰ নাম লিখা।
উত্তৰ:- ৰাইজবিয়াম আৰু নীলা সেউজীয়া শেলাই ।

৭। আমাৰ জীৱনত অনুজীৱৰ উপকাৰীতাৰ ১০শাৰী লিখা ।
উত্তৰ:- আমাৰ জীৱনত অনুজীৱৰ এক উল্লেখযোগ্য ভূমিকা আছে। অণুজীৱসমূহক আমি বিভিন্ন সময়ত বিভিন্ন ধৰণত প্ৰয়োগ কৰো। আমাৰ দৈনন্দিন জীৱনত ব্যৱহাৰ  হোৱা দৈ, পাউৰুটি,  কেক, আদি প্ৰস্তুত কাৰণত আমি বিভিন্ন অণুজীৱ ব্যৱহাৰ কৰো। উদাহৰণস্বৰূপে দৈ প্ৰস্ততিত লেক্টবেছিলাছ, বুলগেৰিয়াছ নামৰ অণুজীৱ পাউৰুটিত ইষ্ট নামৰ  অণুজীৱ বিধ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। উদাহৰণস্বৰূপে জৈৱ বৰ্জিত পদাৰ্থ সমূহ বেক্টেৰিয়াৰ দ্বাৰা ব্যৱহাৰ উপযোগী ক্ষুদ্ৰ ক্ষুদ্ৰ অংশলৈ পৰিৱৰ্তিত কৰা হয়।

৮। অণুজীৱৰ অপকাৰিতাৰ বিষয়ে চমুকৈ লিখা।
উত্তৰ:- অণুজীৱবোৰ বিভিন্ন ধৰণে অপকাৰী । কিছুমান অণুজীৱই মানুহ উদ্ভিদ, আৰু প্ৰাণীৰ ৰোগ সৃষ্টি কৰে। যক্ষ্মা, সৰু আই, বসন্ত, কলেৰা, মেলেৰিয়া, আদি মানুহৰ দেহত হোৱা বিভিন্ন ৰোগৰ কাৰণ কিছুমান অণুজীৱ।অণুজীৱৰ দ্বাৰা প্ৰাণীৰ দেহত ৰোগ হয়।
উদাহৰণস্বৰূপে বেক্টেৰিয়াৰ দ্বাৰা মানুহ‌ আৰু গৰু উভয়ৰে এনথ্ৰাক্স নামৰ ৰোগ হয়।

৯। এণ্টিবায়টিক কি? এণ্টিবায়টিক গ্ৰ্হণ কৰোতে কি কি সাৱধনতা অৱলম্বন কৰিব লাগে।
উত্তৰ:- যি বোৰ ৰাসায়নিক পদাৰ্থ প্ৰয়োগৰ ফলত জীৱৰ শৰীৰত এণ্টিবডি গঠন হয়। আৰু ৰোগ প্ৰতিৰোধ কৰাৰ ক্ষমতা গঢ়ি উঠে সেইবোৰক এণ্টিবায়টিক বোলে।
এণ্টিবায়টিক গ্ৰ্হণৰ আগতে বেমাৰৰ লক্ষণৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি সঠিক এণ্টিবায়টিক নিৰ্বাচন কৰি ল'ব লাগে। এণ্টিবায়টিকৰ পৰিমাণ সঠিক হব লাগে।

 ১। তলত দিয়া তালিকাৰ পৰা শুদ্ধ উত্তৰটো বেছি উলিওৱা আৰু খালি ঠাই পুৰ কৰা ।
উপঙি ,পানী, শস্য ,পোষক, দ্ৰব্য।
ক। একেবিধ উদ্ভিদ এখনৰ ঠাইত অধিক পৰিমাণে গজালে বা খেতি কৰিলে তাক ____বুলি কোৱা হয় ।
উত্তৰ:- শস্য ।
খ। শস্য সিচাঁৰ আগতে মাটিৰ ডৰা___হয়।
উত্তৰ:- চহোৱা ।
গ। নষ্ট হোৱা বীজবোৰ পানীত___ থাকে।
উত্তৰ:- ওপঙি ।
ঘ।শস্যৰ বৃদ্ধিৰ বাবে প্ৰচুৰ সূৰ্যৰ পোহৰ আৰু মাটিৰ পৰা ____আৰু প্ৰয়োজন ।
উত্তৰ:- পোষক দ্ৰব্য আৰু পানীৰ প্ৰয়োজন ।

২। স্তম্ভ কৰ লগত স্তম্ভ খ মিলোৱা ।
ক                   খ
১। খৰিফ শস্য       ক। গৰুৰ খাদ্য  
২। ৰবি শস্য        খ। ইউৰিয়া আৰু ফছফেট
৩। ৰাসায়নিক সাৰ    গ। প্ৰাণীৰবৰ্জীত দ্ৰব্য গৰুৰ গোৱৰ গো-মূত্ৰ আৰু উদ্ভিদৰ অৱশিষ্ট দ্ৰব্য ।
৪। জৈৱিক সাৰ      ঘ। ঘেঁহু,বুট,মটৰ মাহ
               ঙ।ধান আৰু যৱ                                         

উত্তৰ:-
          ১ আৰু ঙ ।
          ২ আৰু ঘ ।
          ৩ আৰু খ ।
          ৪ আৰু গ ।

৩। প্ৰত্যেকৰে দুটাকৈ উদাহৰণ দিয়া ।
ক। খৰিফ শস্য
উত্তৰ:- ধান আৰু বাদাম।
খ। ৰবি শস্য
উত্তৰ:- ঘেঁহু আৰু বুট।

৪। তলত দিয়াসমূহৰ বিষয়ে নিজা শব্দৰে একোটাকৈ দফা লিখা ।
ক। মাটি চহোৱা
উত্তৰ:- মাটি চহোৱা শস্য উৎপাদানৰ প্ৰথম কাম।কৃষি কাৰ্যৰ প্ৰথম আৰু অতি প্ৰয়োজনীয় কাম হল মাটিডৰা ঢিলা কৰা ।ঢিলা মাটিত উদ্ভিদৰ শিপা তললৈ যাব পাৰে।

খ। বীজসিঁচা
উত্তৰ:- বীজসিঁচা হ'ল শস্য উৎপাদানৰ প্ৰয়োজনীয়  কাম । ভাল উৎপাদন পাবলৈ হলে বীজসমূহ উপযুক্ত গভীৰতা আৰু দূৰত্বত সিচিব লাগে ।

গ। বনবাত নিৰোৱা
উত্তৰ:- অপতৃণ আতৰোৱাকে বনাবাত নিৰোৱা বোলে ।যিহেতু অপতৃণৰো ‌শস্যৰ পানী পোষক দ্ৰব্য আৰু পোহৰৰ আৱশ্যক হয় । সেইবাবে আপতৃণ নিৰোৱা প্ৰয়োজন ।

ঘ‍। মৰণা মৰা
উত্তৰ:- চপোৱা শস্যৰ বীজবোৰ আৰু গা- গছৰ পৰা পৃথক কৰা প্ৰক্ৰিয়াক মৰণা মৰা বোলে। গৰু,মহ, ট্ৰেকটৰৰ দ্বাৰা মৰণা মৰা।

৫। জৈৱিক সাৰৰ লগত ৰাসায়নিক সাৰৰ পাৰ্থক্য কি? বৰ্ণনা কৰা।
উত্তৰ:- ১। ৰাসায়নিক সাৰ কাৰখানাত প্ৰস্তুত কৰা হয় কিন্তু জৈৱিক সাৰ পথাৰত প্ৰস্তুত কৰিব পাৰি ।
২। ৰাসায়নিক সাৰে মাটিত হিউমাছৰ যোগান ধৰিব নোৱাৰে কিন্তু জৈৱিক সাৰে প্ৰচুৰ পৰিমাণে হিউমাছৰ যোগান ধৰিব পাৰে ।

৬।জলসিঞ্চন কি? পানী সংৰক্ষণ কৰা জলসিঞ্চনৰ পদ্ধতি দুটা নিৰ্ণয় কৰা ।
উত্তৰ:- সময়ত বিভিন্ন ব্যৱধানত শস্যৰ পথাৰত পানীৰ যোগান ধৰাকে জলসিঞ্চন বোলে।
পানী সংৰক্ষণ কৰা জলসিঞ্চনৰ পদ্ধতি দুটা হ'ল -
       ১। পানী ছটিওৱা ব্যৱস্থা আৰু
       ২।পানী নিৰোৱা ব্যৱস্থা ।

৭। বৰ্ষা ঋতুত যদি ঘেঁহু সিঁচা হয় তেতিয়া কি হ'ব ? আলোচনা কৰা।
উত্তৰ:- ঘেঁহু হ'ল শীতকালত কৰা ৰবি শস্য । ৰবি শস্যৰ বাবে পানীৰ  আৱশ্যক কম। আনহাতে বাৰিষা কালত খাৰিফ শস্য কৰা হয়। বাৰিষাত যথেষ্ট পৰিমাণৰ বৰষুণ হয়। ঘেঁহু শস্যৰ বাবে  যথেষ্ট পৰিমানৰ পানীৰ প্ৰয়োজন নহয় । পানী থকা ঠাইত ঘেঁহু খেতি কৰা নাযায় সেয়েহে  বৰ্ষা ঋতুত ঘেঁহু খেতি কৰিব পৰা নাযায়।

৮। একে লেথাৰিয়ে শস্য উৎপাদন কৰিলে মাটি ডৰাত কেনে প্ৰভাৱ পৰে, বৰ্ণনা কৰা।
উত্তৰ:- মাটিয়ে উদ্ভিদক খনিজ পৰিপোষক দ্ৰৱ্যৰ যোগান ধৰে। উদ্ভিদৰ বৃদ্ধিৰ বাবে এইবোৰ পৰিপোষকৰ অতি প্ৰয়োজন একেদৰা মাটিত একে লেঠাৰিয়ে শস্যৰ উৎপাদন কৰি থাকিলে মাটি ডৰাৰ পৰিপোষক কমি যায়। ফলত শস্য উৎপাদনত বাধা জন্মে।

৯।অপতৃণ কি? সিহঁতক কেনেকৈ নিয়ন্ত্ৰণ কৰিব পাৰি।
উত্তৰ:- খেতি পথাৰত সাধাৰণতে শস্যৰ বাহিৰেও স্বাভাৱিক ভাৱে অপ্ৰয়োজনীয় উদ্ভিদ গজে এই অনাৱশ্যকীয় উদ্ভিদ সমূহকে অপতৃণ বোলে।
অপতৃণ নিয়ন্ত্ৰণৰ উপায়। :
১। শস্যৰ বীজ সিচাৰ আগতে অপতৃণসমূহক উভালি পেলাব লাগে।
২। অপতৃণ নিয়ন্ত্ৰক কৰিবলৈ অপতৃণনাশক দ্ৰৱ্য ব্যৱহাৰ কৰা প্ৰয়োজন।